Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku
Na przykładzie Murcek
Autor: Tomasz Nawrocki
Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006
Okładka: miękka
Stan: dobry/dobry plus
Uwagi: brak
Monografia Tomasza Nawrockiego jest socjologiczną analizą przemian społecznych i kulturowych w jednej z najstarszych śląskich osad górniczych – Murckach. Autor, opierając się na modelu „mining community” Martina Bulmera, śledzi, jak zmieniała się struktura i tożsamość tej społeczności w wyniku procesów historycznych, transformacji gospodarczej i migracji. Książka rekonstruuje rozwój Murcek od XVI wieku, przez industrializację, okres międzywojenny i powojenny, aż po fazę poindustrialną po zamknięciu szybów w 2004 roku.
Nawrocki bada trwałość lokalnych tradycji, takich jak etos pracy górnika, znaczenie rodziny i świętowanie Barbórki, zestawiając je z procesami dezintegracji społecznej wywołanymi przez napływ ludności z innych regionów. Analizuje zmiany w modelu rodziny, kapitale kulturowym i strukturze sąsiedzkiej, wykorzystując dane z Murcek i porównawczo z innych miejscowości, takich jak Lędziny. Szczególną uwagę poświęca roli pamięci zbiorowej – temu, jak mieszkańcy konstruują obraz własnej przeszłości, czerpiąc zarówno z doświadczeń indywidualnych, jak i ze spuścizny badań socjologicznych z okresu międzywojennego.
Transformacja przestrzeni miejskiej i społecznej po zamknięciu kopalni analizowana jest zarówno pod kątem symbolicznym, jak i funkcjonalnym. Zmiany w otoczeniu – rynkach, ulicach, zabudowie, a także relacjach sąsiedzkich – autor traktuje jako element szerszych przemian tożsamościowych. Monografia łączy perspektywę historyczną, badania terenowe i analizę źródeł, co nadaje jej interdyscyplinarny charakter.
